سه‌نته‌ری سه‌لاحه‌دین |

پله‌وپایه‌كانی‌به‌ندایه‌تی دڵسۆزی‌ باوكی‌ چراخان به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر پاكێتی‌‌و پاكیزه‌یی‌‌و خۆپاككردنه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ردو پیسییه‌كان، پێكهاته‌یه‌كی‌ پاكیش واته‌ پیسی‌ ماددی‌‌و نابه‌رجه‌سته‌ی‌ پێوه‌ نه‌بێت.پێشینانی‌ رابردوو ده‌سته‌واژه‌ی‌ جیاواز‌و پێناسه‌ی‌ فره‌چه‌شنیان بۆ دڵسۆزی‌ به‌كارهێناوه‌ له‌وانه‌: 1)واته‌ سه‌رجه‌م كرداره‌كان له‌پێناوی‌ په‌روه‌ردگاردا بێت‌و پشك‌و به‌شی‌ كه‌سی‌ دیكه‌ی‌ تێدا نه‌بێت. 2)به‌ته‌نیا نیه‌ت له‌سه‌رجه‌م كرداره‌كان په‌روه‌ردگار بێت. 3)پاككردنه‌وه‌ی‌ كردار له‌تێڕوانینی‌ دروستكراوان.كه‌سی‌ دڵسۆز ئه‌وه‌یه‌ باكی‌ نییه‌ گه‌ر نێوانی‌ له‌گه‌ڵ سه‌راپای‌ خه‌ڵكی‌ تێكبچێت به‌لاَم نێوانی‌ له‌گه‌ڵ په‌روه‌ردگار ته‌باو باش بێت‌و نابێت هیچ كه‌س ته‌ماشای‌ ورده‌كاری‌ كرداره‌كانی‌ بكات به‌ده‌ر له‌په‌روه‌ردگار.په‌روه‌ردگار به‌پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی‌(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: [ إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ ] (الزمر:2) هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌ دڵسۆزی‌ (خالد راشید) ده‌فه‌رموێت: واته‌ مه‌به‌ستی‌ مرۆڤ جموجووڵه‌كانی‌و به‌ندایه‌تیه‌كانی‌ كه‌دیاره‌و ئه‌وانه‌شی‌ نادیاره‌ به‌ته‌نیا مه‌به‌ستی‌ خوداوه‌ند بێت نه‌ك ستایشی‌ خه‌ڵكی‌.هه‌روه‌ها (ئیبن قه‌یم) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ ده‌فه‌رموێت: ((دڵسۆزی‌‌و حه‌زكردن له‌ستایشی‌ خه‌ڵكی‌ له‌دڵی‌ باوه‌ڕداردا كۆنابنه‌وه‌)).مه‌رجه‌كانی‌ وه‌رگرتنی‌ كردار 1) دڵسۆزی‌ بۆ په‌روه‌ردگار. 2)شوێنكه‌وتنی‌ پێغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت). جۆره‌كانی‌ دڵسۆزی‌ 1)دڵسۆزی‌ له‌گوته‌وگفتاردا. 2)دڵسۆزی‌ له‌كرداره‌كاندا. 3)دڵسۆزی‌ له‌بۆهاته‌و خورته‌كانی‌ نێو دڵ‌و ده‌رووندا. سووده‌كانی‌ دڵسۆزی‌ 1)دڵسۆزی‌ بناغه‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ كرداره‌كانه‌. 2)دڵسۆزی‌ پله‌وپایه‌ی‌ مرۆڤ له‌دنیاو قیامه‌تدا به‌رزده‌كاته‌وه‌. 3)وه‌سوه‌سه‌و هاورده‌ی‌ خراپ له‌به‌نده‌ دوورده‌خاته‌وه‌. 4)به‌نده‌ له‌به‌ندایه‌تی‌ بۆ كه‌سانی‌ دیكه‌ دوورده‌خاته‌وه‌. 5)دڵنیایی‌ له‌دڵی‌ مرۆڤدا دروستده‌كات‌و به‌چه‌شنێكی‌ لێده‌كات هه‌ست به‌دڵئارامی‌ بكات. 6)باوه‌ڕی‌ مرۆڤ پته‌وو به‌هێز ده‌كات له‌گه‌ڵ ویست‌و خوازی‌‌و سه‌رپێچی‌‌و خراپه‌ی‌ لێدوورده‌خاته‌وه‌. 7)ئه‌وپه‌ڕی‌ دڵنیایی‌ له‌دڵیا دروستده‌كات‌و له‌دنیاو قیامه‌تدا رێنوماییده‌كات.ئه‌وه‌ی‌ واژوو پێچه‌وانه‌ی‌ دڵسۆزییه‌ 1)خۆشه‌ویستی‌ دنیاو ناوبانگ ده‌ركردن. 2) رووپامایی‌‌و ناوبانگده‌ركردن. 3)به‌خۆسه‌رسام بوون(خۆبه‌دڵبوون)كه‌واته‌ دڵسۆزی‌ نهێنی‌ نێوان به‌نده‌و په‌روه‌ردگاریه‌تی‌‌و ته‌نانه‌ت فریشته‌كانیش نایزانن هه‌تا بینووسن‌و شه‌یتانیش ئاگاداری‌ نییه‌ هه‌تا بیشێوێنێت‌و تێكی‌ بدات.چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌دڵسۆزی ‌1)(داود)ی‌ كوڕی‌ (ئه‌بی‌ هند) چل ساڵ به‌رۆژوبوو ته‌نانه‌ت خانه‌واده‌كه‌شی‌ نه‌یانده‌زانی‌ به‌رۆژوه‌ ، خاوه‌نی‌ دووكانێك بوو به‌یانیان نانی‌ له‌گه‌ڵ خۆیده‌برد‌و ده‌یبه‌خشی‌ به‌هه‌ژاران، كاتێكیش نانی‌ نیوه‌ڕۆیان بۆ ده‌هێنا ده‌یبه‌خشی‌، پاشان ئێواران ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ له‌گه‌ڵ خانه‌واده‌كه‌ی‌ به‌ربانگی‌ ده‌كرده‌وه‌و به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان بزانن به‌رۆژوه‌، هه‌روه‌ها به‌درێژایی‌ بیست ساڵ شه‌ونوێژی‌ هه‌بوو نه‌یهێشت هاوسه‌ره‌كه‌شی‌ پێی‌ بزانێت. 2)(محه‌مه‌د)ی‌ كوڕی‌ (سیرین) (ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ به‌یانیان پێده‌كه‌نی‌ هه‌تا چاوه‌كانی‌ ئاویان لێده‌هات‌و كاتێكیش شه‌و داده‌هات به‌گریان‌و نوێژ به‌سه‌ریده‌برد). 3)(ئه‌یوبی‌ سه‌ختیانی‌) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ سه‌رجه‌م شه‌و به‌شه‌ونوێژ به‌سه‌ریده‌برد كاتێكیش رۆژ داده‌هات ده‌نگی‌ به‌رز ده‌كرده‌وه‌ وه‌ك له‌وساته‌یا به‌ئاگا هاتبێت. چاكه‌كانی‌ دڵسۆزی‌ 1)كارمه‌زنكردن‌و به‌ده‌ستهێنانی‌ ئه‌جرو پاداشتێكی‌ زۆر:ده‌گونجێت كارێك بچووك بێت به‌لاَم پاداشته‌كه‌ی‌ لای‌ په‌روه‌ردگار به‌نیه‌تێكی‌ پاك به‌رزو بڵند ببێته‌وه‌ [ والله يضاعف لمن يشا) (ئيبن كةسير) ـ رةحمةتى خواى ليَبيَت ـ دةفةرمويَت: خوداوةند بةهؤى دلَسؤزييةوة كارةكةى بؤ بةهرةوةندو زياد دةكات. 2)ثاراستنى دلَ لةناثاكىء ذةنطء ذار:ثيَغةمبةرى خوا(درودى خواى لةسةربيَت) دةفةرمويَت: "سيَ كار دلَى مرؤظى باوةرِدار لةحةق دوورناخاتةوة : دلَسؤزى لةكرداردا بؤ ثةروةردطارو ئامؤذطاريكردن بؤ ثيَشةوايانى موسولَمانانء دةستطرتن بةكؤمةلَء تاقميانةوة، ضونكة دوعاو نزايان لةدوايانةوة ديَت ". 3)ثاراستنى نةتةوةى ئيسلامىء بةدةستهيَنانى سةركةوتن: ثيَغةمبةرى خوا(درودى خواى لةسةربيَت) دةفةرمويَت: ((ئةم نةتةوةية بةكةسة لاوازو زةبوونةكانى سةردةكةون كةدوعاونزاو نويَذ دةكةن لةطةلَ بوونى دلَسؤزيدا)). 4)ثاراستنى بةندة لةئافةو بةلاَ تيابةرةكان :خوداوةند دةفةرمويَت: [كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاء إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ ] 5)قوتاربوون له‌ناڕه‌حه‌تی‌‌و ئاسته‌نگه‌كان.6//پاراستن له‌زاڵبوونی‌ شه‌یتان:خوداوه‌ند سه‌باره‌ت به‌(ئیبلیس) ده‌فه‌رموێت: [ فبعزتك لأغوينهم أجمعين الا عبادك منهم المخلصين ] . 7)به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ پله‌وپایه‌ له‌لای‌ په‌روه‌ردگار: پیغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: ((هه‌ركارێك بكه‌یت مه‌به‌ستت تێیدا رایزكردنی‌ په‌روه‌رگاربێت ئه‌وا پله‌وپایه‌ت پێی‌ بڵندو به‌رزده‌بێته‌وه‌)). 8)به‌ده‌ستهێنانی‌ به‌هه‌شت:پێغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: ((ئه‌وه‌ی‌ بڵێت خوداوه‌ند تاك‌و ته‌نیایه‌ له‌دڵه‌وه‌ ئه‌وا ده‌چێته‌ نێو به‌هه‌شت)).بواره‌كانی‌ دلسۆزی‌ 1)دڵسۆزی‌ له‌یه‌كتاپه‌رستیدا. 2)له‌كڕنووش بردندا. 3)له‌رۆژودا. 4)له‌شه‌ونوێژدا. 5)له‌وازهێنان له‌حه‌رامدا. 6)/له‌چوون بۆ مزگه‌وتدا. 7)له‌شوێنكه‌وتنی‌ ته‌رم‌و مردواندا. 8)له‌ته‌وبه‌دا.چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌دڵسۆزانیه‌كه‌م/ له‌یه‌كێك له‌ غه‌زاكاندا موسوڵمان گه‌مارۆی‌ قه‌لاَیه‌ك ده‌ده‌ن به‌لاَم دوژمنانیان به‌سه‌ختی‌ تیربارانیان ده‌كه‌ن یه‌كێك له‌موسوڵمانان نه‌فه‌قێك لێده‌دات‌و به‌هۆی‌ ئه‌و نه‌فه‌قه‌وه‌ سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست ده‌هێنن پاشان كه‌س نازانێت ئه‌وكه‌سه‌ كێبوو، به‌لاَم سه‌ركرده‌ی‌ موسوڵمانه‌كان كه‌(مه‌سله‌مه‌)ده‌بێت سوێندی‌ سوپاكه‌ ده‌دا به‌په‌روه‌ردگار كه‌ئه‌و كه‌سه‌ بێت بۆ لای‌ هه‌تا بیناسێت، پاشان له‌نیوه‌شه‌ودا ئه‌وكه‌سه‌ دێت بۆلای‌‌و داوای‌ لێده‌كات ناوی‌ نه‌بات‌و هه‌رگیز چیتر به‌دوویدا نه‌گه‌ڕێ‌، دواتر (مه‌سله‌مه‌) كه‌ دوعاو نزای‌ ده‌كرد ده‌یگوت: په‌روه‌ردگارا له‌گه‌ڵ خاوه‌نی‌ نه‌فه‌قه‌كه‌ حه‌شرم بكه‌.دووه‌م/پێشه‌وا (ماوه‌ردی‌) چیرۆكێكی‌ سه‌یری‌ هه‌یه‌ له‌باره‌ی‌ (دڵسۆزییه‌)وه‌ كاتێ‌ كۆمه‌ڵێ‌ كتێب ده‌نووسێ‌ له‌باره‌ی‌ (ته‌فسیر)و (فیقه‌)ه‌وه‌‌و هیچكام له‌و كتێبانه‌ ده‌رناخات به‌یه‌كێك له‌وانه‌ی‌ متمانه‌یان پێده‌كات ده‌ڵێت: كتێبه‌كانم له‌فلاَنه‌ شوێن داناوه‌، سه‌رجه‌م ئه‌و كتێبانه‌ له‌نووسینی‌ خۆمه‌، كاتێ‌ روحم كێشرا ته‌ماشای‌ ده‌ستم بكه‌ ئه‌گه‌ر ده‌ستم نوقابوو ئه‌وا بۆ خوا نه‌بوه‌و به‌نهێنی‌ كتێبه‌كان فڕێ‌ بده‌ره‌ نێو (دیجله‌)وه‌ ، ئه‌گه‌ر ده‌ستیشم گووشاد كردبوو ئه‌وا بلاَویبكه‌ره‌وه‌ چونكه‌ ده‌گونجێت نیه‌ته‌كه‌م راست‌و دروست بووبێ‌ بۆ په‌روه‌ردگار، كاتێ‌ روحی‌ ده‌رچوو ده‌ستی‌ ئاوه‌لاَو گووشاد كردبوو ئه‌وجا كتێبه‌كانی‌ بلاَوبوونه‌وه‌.سێیه‌م/(عه‌لی‌ كوڕی‌ حسێن) شه‌وانه‌ نانی‌ ده‌برد بۆ هه‌ژارو نه‌دارانی‌ موسوڵمان‌و به‌نێو تاریكی‌ شه‌ودا رێی‌ به‌ده‌ر ده‌كرد، هه‌ندێك له‌و مالاَنه‌ی‌ كه‌له‌شاری‌ (مه‌دینه‌) ده‌ژیان نه‌یانده‌زانی‌ بژێوی‌ خواردنیان له‌كوێوه‌ بۆ دێت ئه‌و به‌نهێنی‌ بۆیده‌بردن بێئه‌وه‌ی‌ خۆشیان بزانن ، كاتێ‌ مرد ئه‌وجا زانیان ئه‌و بوه‌ كه‌شوێنه‌واری‌ هه‌ڵگرتنی‌ ئاردو خۆراكیان له‌پشتیا به‌دیكرد.ئه‌و وتانه‌ی‌ سه‌باره‌ت به‌(دڵسۆزی‌) وتراوه‌ 1)له‌(سه‌هلی‌ كوڕی‌ عبدوڵلاَی‌ ته‌ستوری)یان پرسی‌: چ شتێك قورس‌و گرانه‌ له‌سه‌ر نه‌فس؟ وتی‌: دڵسۆزی‌ چونكه‌ هیچ پشكێكی‌ تێدا نییه‌ له‌گه‌ڵ بوونی‌ دڵسۆزیدا حه‌زه‌كانی‌ نه‌فس‌و ده‌روون ونده‌بن. 2)(فوزه‌یلی‌ كوڕی‌ عیاز) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ ده‌فه‌رموێت: خوداوه‌ند نیه‌ت‌و ویستی‌ له‌تۆ ده‌وێ‌ ". 3)له‌بیركردنی‌ دیدی‌ دروستكراوان. 4)هاوسه‌نگبوونی‌ كرداری‌ دیارو نادیار.نیشانه‌كانی‌ دڵسۆزی‌ 1)ده‌بێت كرداری‌ نهێنی‌‌و په‌نهان گه‌وره‌تربێت له‌كرداری‌ دیارو به‌رچاو. 2)هه‌ستان به‌ئه‌نجام گه‌یاندنی‌ كردارو چاوه‌ڕێی ئه‌جرو پاداشت له‌خوداوه‌ند. 3)ئارامگرتن ناڕه‌زایی‌ ده‌رنه‌بڕین. 4)سووربوون له‌سه‌ر شاردنه‌وه‌ی‌ كرداره‌كان. 5)كارامه‌ نواندن له‌كاری‌ نهێنی‌‌و په‌نهاندا. 6)زۆر ئه‌نجامدانی‌ كاروكردار به‌نهێنی‌‌و په‌نهان. ئه‌م بابه‌ته ‌ 3872 جار خوێندراوه‌ته‌وه‌ 26/01/2015

پله‌وپایه‌كانی‌به‌ندایه‌تی دڵسۆزی‌ باوكی‌ چراخان

به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر پاكێتی‌‌و پاكیزه‌یی‌‌و خۆپاككردنه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ردو پیسییه‌كان، پێكهاته‌یه‌كی‌ پاكیش واته‌ پیسی‌ ماددی‌‌و نابه‌رجه‌سته‌ی‌ پێوه‌ نه‌بێت.پێشینانی‌ رابردوو ده‌سته‌واژه‌ی‌ جیاواز‌و پێناسه‌ی‌ فره‌چه‌شنیان بۆ دڵسۆزی‌ به‌كارهێناوه‌ له‌وانه‌:
1)واته‌ سه‌رجه‌م كرداره‌كان له‌پێناوی‌ په‌روه‌ردگاردا بێت‌و پشك‌و به‌شی‌ كه‌سی‌ دیكه‌ی‌ تێدا نه‌بێت.
2)به‌ته‌نیا نیه‌ت له‌سه‌رجه‌م كرداره‌كان په‌روه‌ردگار بێت.
3)پاككردنه‌وه‌ی‌ كردار له‌تێڕوانینی‌ دروستكراوان.كه‌سی‌ دڵسۆز ئه‌وه‌یه‌ باكی‌ نییه‌ گه‌ر نێوانی‌ له‌گه‌ڵ سه‌راپای‌ خه‌ڵكی‌ تێكبچێت به‌لاَم نێوانی‌ له‌گه‌ڵ په‌روه‌ردگار ته‌باو باش بێت‌و نابێت هیچ كه‌س ته‌ماشای‌ ورده‌كاری‌ كرداره‌كانی‌ بكات به‌ده‌ر له‌په‌روه‌ردگار.په‌روه‌ردگار به‌پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی‌(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: [ إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ ] (الزمر:2) هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌ دڵسۆزی‌ (خالد راشید) ده‌فه‌رموێت: واته‌ مه‌به‌ستی‌ مرۆڤ جموجووڵه‌كانی‌و به‌ندایه‌تیه‌كانی‌ كه‌دیاره‌و ئه‌وانه‌شی‌ نادیاره‌ به‌ته‌نیا مه‌به‌ستی‌ خوداوه‌ند بێت نه‌ك ستایشی‌ خه‌ڵكی‌.هه‌روه‌ها (ئیبن قه‌یم) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ ده‌فه‌رموێت: ((دڵسۆزی‌‌و حه‌زكردن له‌ستایشی‌ خه‌ڵكی‌ له‌دڵی‌ باوه‌ڕداردا كۆنابنه‌وه‌)).مه‌رجه‌كانی‌ وه‌رگرتنی‌ كردار
1) دڵسۆزی‌ بۆ په‌روه‌ردگار.
2)شوێنكه‌وتنی‌ پێغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت).
جۆره‌كانی‌ دڵسۆزی‌
1)دڵسۆزی‌ له‌گوته‌وگفتاردا.
2)دڵسۆزی‌ له‌كرداره‌كاندا.
3)دڵسۆزی‌ له‌بۆهاته‌و خورته‌كانی‌ نێو دڵ‌و ده‌رووندا.
سووده‌كانی‌ دڵسۆزی‌
1)دڵسۆزی‌ بناغه‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ كرداره‌كانه‌.
2)دڵسۆزی‌ پله‌وپایه‌ی‌ مرۆڤ له‌دنیاو قیامه‌تدا به‌رزده‌كاته‌وه‌.
3)وه‌سوه‌سه‌و هاورده‌ی‌ خراپ له‌به‌نده‌ دوورده‌خاته‌وه‌.
4)به‌نده‌ له‌به‌ندایه‌تی‌ بۆ كه‌سانی‌ دیكه‌ دوورده‌خاته‌وه‌.
5)دڵنیایی‌ له‌دڵی‌ مرۆڤدا دروستده‌كات‌و به‌چه‌شنێكی‌ لێده‌كات هه‌ست به‌دڵئارامی‌ بكات.
6)باوه‌ڕی‌ مرۆڤ پته‌وو به‌هێز ده‌كات له‌گه‌ڵ ویست‌و خوازی‌‌و سه‌رپێچی‌‌و خراپه‌ی‌ لێدوورده‌خاته‌وه‌.
7)ئه‌وپه‌ڕی‌ دڵنیایی‌ له‌دڵیا دروستده‌كات‌و له‌دنیاو قیامه‌تدا رێنوماییده‌كات.ئه‌وه‌ی‌ واژوو پێچه‌وانه‌ی‌ دڵسۆزییه‌
1)خۆشه‌ویستی‌ دنیاو ناوبانگ ده‌ركردن.
2) رووپامایی‌‌و ناوبانگده‌ركردن.
3)به‌خۆسه‌رسام بوون(خۆبه‌دڵبوون)كه‌واته‌ دڵسۆزی‌ نهێنی‌ نێوان به‌نده‌و په‌روه‌ردگاریه‌تی‌‌و ته‌نانه‌ت فریشته‌كانیش نایزانن هه‌تا بینووسن‌و شه‌یتانیش ئاگاداری‌ نییه‌ هه‌تا بیشێوێنێت‌و تێكی‌ بدات.چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌دڵسۆزی
‌1)(داود)ی‌ كوڕی‌ (ئه‌بی‌ هند) چل ساڵ به‌رۆژوبوو ته‌نانه‌ت خانه‌واده‌كه‌شی‌ نه‌یانده‌زانی‌ به‌رۆژوه‌ ، خاوه‌نی‌ دووكانێك بوو به‌یانیان نانی‌ له‌گه‌ڵ خۆیده‌برد‌و ده‌یبه‌خشی‌ به‌هه‌ژاران، كاتێكیش نانی‌ نیوه‌ڕۆیان بۆ ده‌هێنا ده‌یبه‌خشی‌، پاشان ئێواران ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ له‌گه‌ڵ خانه‌واده‌كه‌ی‌ به‌ربانگی‌ ده‌كرده‌وه‌و به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان بزانن به‌رۆژوه‌، هه‌روه‌ها به‌درێژایی‌ بیست ساڵ شه‌ونوێژی‌ هه‌بوو نه‌یهێشت هاوسه‌ره‌كه‌شی‌ پێی‌ بزانێت.
2)(محه‌مه‌د)ی‌ كوڕی‌ (سیرین) (ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ به‌یانیان پێده‌كه‌نی‌ هه‌تا چاوه‌كانی‌ ئاویان لێده‌هات‌و كاتێكیش شه‌و داده‌هات به‌گریان‌و نوێژ به‌سه‌ریده‌برد).
3)(ئه‌یوبی‌ سه‌ختیانی‌) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ سه‌رجه‌م شه‌و به‌شه‌ونوێژ به‌سه‌ریده‌برد كاتێكیش رۆژ داده‌هات ده‌نگی‌ به‌رز ده‌كرده‌وه‌ وه‌ك له‌وساته‌یا به‌ئاگا هاتبێت. چاكه‌كانی‌ دڵسۆزی‌
1)كارمه‌زنكردن‌و به‌ده‌ستهێنانی‌ ئه‌جرو پاداشتێكی‌ زۆر:ده‌گونجێت كارێك بچووك بێت به‌لاَم پاداشته‌كه‌ی‌ لای‌ په‌روه‌ردگار به‌نیه‌تێكی‌ پاك به‌رزو بڵند ببێته‌وه‌ [ والله يضاعف لمن يشا) (ئيبن كةسير) ـ رةحمةتى خواى ليَبيَت ـ دةفةرمويَت: خوداوةند بةهؤى دلَسؤزييةوة كارةكةى بؤ بةهرةوةندو زياد دةكات.
2)ثاراستنى دلَ لةناثاكىء ذةنطء ذار:ثيَغةمبةرى خوا(درودى خواى لةسةربيَت) دةفةرمويَت: "سيَ كار دلَى مرؤظى باوةرِدار لةحةق دوورناخاتةوة : دلَسؤزى لةكرداردا بؤ ثةروةردطارو ئامؤذطاريكردن بؤ ثيَشةوايانى موسولَمانانء دةستطرتن بةكؤمةلَء تاقميانةوة، ضونكة دوعاو نزايان لةدوايانةوة ديَت ".
3)ثاراستنى نةتةوةى ئيسلامىء بةدةستهيَنانى سةركةوتن: ثيَغةمبةرى خوا(درودى خواى لةسةربيَت) دةفةرمويَت: ((ئةم نةتةوةية بةكةسة لاوازو زةبوونةكانى سةردةكةون كةدوعاونزاو نويَذ دةكةن لةطةلَ بوونى دلَسؤزيدا)).
4)ثاراستنى بةندة لةئافةو بةلاَ تيابةرةكان :خوداوةند دةفةرمويَت: [كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاء إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ ]
5)قوتاربوون له‌ناڕه‌حه‌تی‌‌و ئاسته‌نگه‌كان.6//پاراستن له‌زاڵبوونی‌ شه‌یتان:خوداوه‌ند سه‌باره‌ت به‌(ئیبلیس) ده‌فه‌رموێت: [ فبعزتك لأغوينهم أجمعين الا عبادك منهم المخلصين ] .
7)به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ پله‌وپایه‌ له‌لای‌ په‌روه‌ردگار: پیغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: ((هه‌ركارێك بكه‌یت مه‌به‌ستت تێیدا رایزكردنی‌ په‌روه‌رگاربێت ئه‌وا پله‌وپایه‌ت پێی‌ بڵندو به‌رزده‌بێته‌وه‌)).
8)به‌ده‌ستهێنانی‌ به‌هه‌شت:پێغه‌مبه‌ری‌ خوا(درودی‌ خوای‌ له‌سه‌ربێت) ده‌فه‌رموێت: ((ئه‌وه‌ی‌ بڵێت خوداوه‌ند تاك‌و ته‌نیایه‌ له‌دڵه‌وه‌ ئه‌وا ده‌چێته‌ نێو به‌هه‌شت)).بواره‌كانی‌ دلسۆزی‌
1)دڵسۆزی‌ له‌یه‌كتاپه‌رستیدا.
2)له‌كڕنووش بردندا.
3)له‌رۆژودا.
4)له‌شه‌ونوێژدا.
5)له‌وازهێنان له‌حه‌رامدا.
6)/له‌چوون بۆ مزگه‌وتدا.
7)له‌شوێنكه‌وتنی‌ ته‌رم‌و مردواندا.
8)له‌ته‌وبه‌دا.چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌دڵسۆزانیه‌كه‌م/ له‌یه‌كێك له‌ غه‌زاكاندا موسوڵمان گه‌مارۆی‌ قه‌لاَیه‌ك ده‌ده‌ن به‌لاَم دوژمنانیان به‌سه‌ختی‌ تیربارانیان ده‌كه‌ن یه‌كێك له‌موسوڵمانان نه‌فه‌قێك لێده‌دات‌و به‌هۆی‌ ئه‌و نه‌فه‌قه‌وه‌ سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست ده‌هێنن پاشان كه‌س نازانێت ئه‌وكه‌سه‌ كێبوو، به‌لاَم سه‌ركرده‌ی‌ موسوڵمانه‌كان كه‌(مه‌سله‌مه‌)ده‌بێت سوێندی‌ سوپاكه‌ ده‌دا به‌په‌روه‌ردگار كه‌ئه‌و كه‌سه‌ بێت بۆ لای‌ هه‌تا بیناسێت، پاشان له‌نیوه‌شه‌ودا ئه‌وكه‌سه‌ دێت بۆلای‌‌و داوای‌ لێده‌كات ناوی‌ نه‌بات‌و هه‌رگیز چیتر به‌دوویدا نه‌گه‌ڕێ‌، دواتر (مه‌سله‌مه‌) كه‌ دوعاو نزای‌ ده‌كرد ده‌یگوت: په‌روه‌ردگارا له‌گه‌ڵ خاوه‌نی‌ نه‌فه‌قه‌كه‌ حه‌شرم بكه‌.دووه‌م/پێشه‌وا (ماوه‌ردی‌) چیرۆكێكی‌ سه‌یری‌ هه‌یه‌ له‌باره‌ی‌ (دڵسۆزییه‌)وه‌ كاتێ‌ كۆمه‌ڵێ‌ كتێب ده‌نووسێ‌ له‌باره‌ی‌ (ته‌فسیر)و (فیقه‌)ه‌وه‌‌و هیچكام له‌و كتێبانه‌ ده‌رناخات به‌یه‌كێك له‌وانه‌ی‌ متمانه‌یان پێده‌كات ده‌ڵێت: كتێبه‌كانم له‌فلاَنه‌ شوێن داناوه‌، سه‌رجه‌م ئه‌و كتێبانه‌ له‌نووسینی‌ خۆمه‌، كاتێ‌ روحم كێشرا ته‌ماشای‌ ده‌ستم بكه‌ ئه‌گه‌ر ده‌ستم نوقابوو ئه‌وا بۆ خوا نه‌بوه‌و به‌نهێنی‌ كتێبه‌كان فڕێ‌ بده‌ره‌ نێو (دیجله‌)وه‌ ، ئه‌گه‌ر ده‌ستیشم گووشاد كردبوو ئه‌وا بلاَویبكه‌ره‌وه‌ چونكه‌ ده‌گونجێت نیه‌ته‌كه‌م راست‌و دروست بووبێ‌ بۆ په‌روه‌ردگار، كاتێ‌ روحی‌ ده‌رچوو ده‌ستی‌ ئاوه‌لاَو گووشاد كردبوو ئه‌وجا كتێبه‌كانی‌ بلاَوبوونه‌وه‌.سێیه‌م/(عه‌لی‌ كوڕی‌ حسێن) شه‌وانه‌ نانی‌ ده‌برد بۆ هه‌ژارو نه‌دارانی‌ موسوڵمان‌و به‌نێو تاریكی‌ شه‌ودا رێی‌ به‌ده‌ر ده‌كرد، هه‌ندێك له‌و مالاَنه‌ی‌ كه‌له‌شاری‌ (مه‌دینه‌) ده‌ژیان نه‌یانده‌زانی‌ بژێوی‌ خواردنیان له‌كوێوه‌ بۆ دێت ئه‌و به‌نهێنی‌ بۆیده‌بردن بێئه‌وه‌ی‌ خۆشیان بزانن ، كاتێ‌ مرد ئه‌وجا زانیان ئه‌و بوه‌ كه‌شوێنه‌واری‌ هه‌ڵگرتنی‌ ئاردو خۆراكیان له‌پشتیا به‌دیكرد.ئه‌و وتانه‌ی‌ سه‌باره‌ت به‌(دڵسۆزی‌) وتراوه‌
1)له‌(سه‌هلی‌ كوڕی‌ عبدوڵلاَی‌ ته‌ستوری)یان پرسی‌: چ شتێك قورس‌و گرانه‌ له‌سه‌ر نه‌فس؟ وتی‌: دڵسۆزی‌ چونكه‌ هیچ پشكێكی‌ تێدا نییه‌ له‌گه‌ڵ بوونی‌ دڵسۆزیدا حه‌زه‌كانی‌ نه‌فس‌و ده‌روون ونده‌بن.
2)(فوزه‌یلی‌ كوڕی‌ عیاز) ـ ره‌حمه‌تی‌ خوای‌ لێبێت ـ ده‌فه‌رموێت: خوداوه‌ند نیه‌ت‌و ویستی‌ له‌تۆ ده‌وێ‌ ".
3)له‌بیركردنی‌ دیدی‌ دروستكراوان.
4)هاوسه‌نگبوونی‌ كرداری‌ دیارو نادیار.نیشانه‌كانی‌ دڵسۆزی‌
1)ده‌بێت كرداری‌ نهێنی‌‌و په‌نهان گه‌وره‌تربێت له‌كرداری‌ دیارو به‌رچاو.
2)هه‌ستان به‌ئه‌نجام گه‌یاندنی‌ كردارو چاوه‌ڕێی ئه‌جرو پاداشت له‌خوداوه‌ند.
3)ئارامگرتن ناڕه‌زایی‌ ده‌رنه‌بڕین.
4)سووربوون له‌سه‌ر شاردنه‌وه‌ی‌ كرداره‌كان.
5)كارامه‌ نواندن له‌كاری‌ نهێنی‌‌و په‌نهاندا.
6)زۆر ئه‌نجامدانی‌ كاروكردار به‌نهێنی‌‌و په‌نهان.

ئه‌م بابه‌ته ‌ 3872 جار خوێندراوه‌ته‌وه‌

26/01/2015

بۆچوون بنێره

هیچ کۆمێنتێک نه‌نوسراوه‌ .

ژماره‌ی بۆچوون

تکایه‌ سه‌رنجێک مه‌نوسه‌ که‌له‌گه‌ڵ ڕه‌وشتی گه‌له‌که‌مان ناگونجێت ئه‌م سه‌رنجانه‌ پاش پیاچوونه‌وه‌ بڵاوده‌کرێنه‌وه‌.

بابه‌تی زیاتر ...

خۆشەویستى پەروەردگار ...

ته‌وبه‌كردن ...

ئارامگرتن( پلەو پاپەکانى بەندایەتى 1) ...